لیزر چیست؟
اصطلاح لیزر بر پایه حروف اول (تقویت نوری با گسیل پرتوهای تحریک شده) می باشد.دستگاه های لیزر، نور با طول موج منفرد دارای دسته پرتوهای موازی با حداقل تفرق را تولید می کنند. در نتیجه یک پرتو تک رنگ موازی به شدت متمرکز ایجاد می شود.دستگاه های تولید کننده نور پالسی شدید (IPL) نوری را ایجاد می کنند که دارای طیف وسیعی از طول موج ها با پرتوهای متفرق می باشد، در نتیجه منجر به گسیل پرتوهای واگرای چند رنگ (پلی کروماتیک) می گردند.هم دستگاه های لیزر و هم IPL که بر اساس اصول فتوترمولیز انتخابی عمل می کنند در مجموع تحت عنوان لیزر اطلاق می گردند.بر پایه این اصول، برخی طول موج های خاص نور به شکل انتخابی توسط ضایعات پوستی نامطلوب مثل لنتیگوهای آفتابی یا تلانژکتازی ها جذب شده و ضایعه مزبور گرم و تخریب گردیده و از میان میرود، در حالی که پوست اطراف آن سالم می ماند.بر خلاف سوزاندن یک رگ خونی با الکتروکوتر، لیزر معطوف به یک هدف خاص نمی باشد بلکه به سمت پوست هدایت شده و پس از برخورد پرتوها به آن انرژی لیزر به شکل انتخابی توسط هدف مربوطه جذب می گردد.پس از برخورد لیزر با پوست پرتوها ممکن است جذب شده، منعکس شده، عبور کرده یا پخش گردند.هر چهار حالت ذکر شده به درجاتی رخ می دهند اما از نظر بالینی مهمترین بخش، جذب است.
پس از جذب، گرمای ناشی از لیزر می تواند باعث تحریک طیفی از پاسخ های بافتی شامل سنتز کلاژن درمی که سبب کاهش چین و چروک ها می گردد و آسیب به ساختارهای رشد فولیکول های مو و سلول های اندوتلیال عروق خونی ( که به ترتیب موجب رفع موهای زاید و ضایعات عروقی می گردد) می شود. جذب انرژی لیزر بستگی به حضور رنگدانه ها(اجزای جذب کننده نور) دارد.پارامترهای درمانی لیزر به گونه ای انتخاب می شوند که رنگدانه های ضایعه نامطلوب مورد نظر هدف، جذب بیشتری از آن را نسبت به رنگدانه های پوست اطراف داشته باشند.
مواردی که باید به پزشک بگویید
چون دوره‌ی این درمان معمولاً بین ۴ تا ۸ ماه طول می‌کشد، ممکن است در طول دوره‌ی درمان تغییراتی در شرایط شما رخ بدهد. لطفاً در صورتی که هر کدام از موارد زیر رخ داد، حتماً به اطلاع تکنسین لیزر درمانی یا پزشک برسانید:
- اگر به بیماری پوستی یا غیر پوستی دچار شده‌اید.
- اگر تغییری در بیماری قبلی شما رخ داده است.
- اگر داروهای قبلی شما تغییر کرده یا داروهای جدیدی مصرف می‌کنید.
- این مورد شامل داروهای گیاهی، مکمل‌های ویتامینی و مواردی از این دست هم میشود.
- اگر باردار شده‌اید.
سایر توصیه‌های مهم بعد از این روش
آب استخرها دارای کلر است که می‌تواند باعث تحریک پوست شود. در نظر داشته باشید که بعد از این روش پوست شما حساس میشود. به همین علت تا ۴۸ ساعت استخر نروید.بهتر است بعد از این روش لباس‌های گشاد و سبک بپوشید. لباس‌های تنگ با تماس مداوم به پوست می‌توانند باعث تحریک پوست و ناراحتی شما شوند.بعد از این روش از حمام یا دوش آب گرم پرهیز کنید. این موارد می‌توانند باعث افزایش دمای پوست و کاهش اثرگذاری لیزر شوند.
اثرگذاری
اثر گذاری در این روش ، زمانی به حداکثر خود می‌رسد که دوره‌ی درمانی را تکمیل کنید. معمولاً به 4 تا 6 جلسه‌ی لیزر درمانی که ماهی یک بار برگزار میشود نیاز هست. در هر جلسه بخشی از موهای زائد برای همیشه از بین می‌روند.
موهای بدن دارای یک چرخه‌ی رشد هستند که سه مرحله دارد. در مرحله‌ی اول موها رشد می‌کنند. در مرحله دوم رشد متوقف شده و پیاز مو تحلیل میرود. در مرحله‌ی سوم مو می‌ریزد و فولیکول برای ۳-۴ ماه غیرفعال میشود. لیزر تنها روی موهایی اثر می‌کند که در مرحله‌ی اول قرار دارند. معمولاً ۸۰ تا ۹۰ درصد موهای زائد در مرحله‌ی اول به سر می‌برند. برای همین انتظار میرود که بعد از لیزر و اتمام دوره‌ی درمان، به کاهش ۸۰ تا ۹۰ درصدی موهای زائد برسیم.
لیزر موهای زائد به چه شکلی صورت‌می‌گیرد
در لیزر موهای زائد تمرکز اصلی بر روی ریشه مو است تا از این طریق فولیکول مو را مورد هدف قرار دهند. انرژی نور ساطع‌شده از لیزر وارد پوست میشود و جذب ملانین اطراف فولیکول مو می‌گردد. ملانین به طور طبیعی در فولیکول مو وجود دارد اما هنگامی که ملانین مو در مرحله مناسب رشد مورد حمله پرتوهای لیزر قرارمی‌گیرد فولیکول مو طی فرآیندی که به آن فوتوترمولیز گفته‌می‌شود از طریق نور شدید لیزر در معرض حرارت بیش از حد قرارگرفته و از رشد مجدد مو در آن ناحیه از بدن جلوگیری‌می‌شود. برای کسب بهترین نتیجه از لیزر موهای زائد استفاده از یک دوره درمانی کامل توصیه‌می‌شود تا از حذف کل موها در چرخه‌های رشد مختلف اطمینان حاصل‌شود.
ملانین
رنگدانه ای است که سبب ایجاد رنگ در پوست و مو می گردد.ملانین در نواحی مختلف فولیکول مو شامل ساقه،پیاز و غلاف خارجی ریشه مو قرار دارد.دو نوع پیگمان ملانین توسط ملانوسیت ها تولید می شود: یوملانین و فئوملانین.یوملانین رنگ قهوه ای سیاه دارد و نوع غالب در انواع پوست تیره فیتزپاتریک بوده و در موهای با رنگ تیره یافت می شود.
فئوملانین رنگ زرد – قرمز دارد و نوع غالب در انواع پوست روشن فیتزپاتریک بوده و در موهای قرمز و بلوند یافت می گردد.موهای سفید و خاکستری فاقد ملانین هستند.موها در ابتدای مرحله آناژن بیشترین حساسیت را به درمان با لیزر دارند چرا که ماتریکس دارای حداکثر محتوای ملانین بوده و پیاز مو در حداکثر میزان تیرگی خود قرار دارد.درصد موهای آناژن بسته به محل مورد نظر در بدن متفاوت است.
در مناطقی که حداکثر میزان موهای آناژن وجود دارد(مثل اسکالپ) بیشترین پاسخ به درمان با لیزر مشاهده می شود. طول مدت تلوژن بعنوان یک رهنمود کلی برای تعین فواصل درمان با لیزر بکار می رود.برای مثال در ناحیه بالای لب طول مرحله تلوژن کوتاه بوده و در نتیجه نیاز به فواصل تقریبا 1 ماهه بین درمان ها می باشد.در حالی که طول مدت مرحله تلوژن در ساق پا بیشتر بوده و فواصل درمانی می بایست 2 ماه یا بیشتر باشد.
شاخص های لیزر برای رفع موهای زائد
از طریق تنظیم شاخص های لیزر همچون طول موج، جریان، پهنای(طول مدت) پالس و قطر دسته پرتو می توان به حداکثر ایمنی و تاثیر درمان رفع موهای زائد دست پیدا کرد.
انتخاب بیمار
انواع پوست های فیتزپاتریک روشن با موهای تیره و ضخیم بهترین کاندیدهای درمان LHR هستند.انواع پوست های فیتزپاتریک روشن ملانین اپیدرمی اندکی دارند که به شکل رنگدانه رقابتی برای انرژی لیزر عمل می کند.انواع پوست های فیتزپاتریک تیره ملانین اپیدرمی بیشتری داشته و در معرض خطر آسیب اپیدرمی در هنگام درمان LHR هستند.
موهای سفید و خاکستری فاقد ملانین بوده و در نتیجه به این روش پاسخ نمی دهند.موهای با رنگ روشن (بلوند و قرمز روشن) و موهای کرکی فاقد ملانین قابل توجه هدف بوده و افراد دارای موهای با این خصوصیات کاندیدای ضعیفی برای LHR می باشند.امروزه تلاش هایی برای استفاده از رنگ های موضعی (کربن در روغن معدنی) در بیماران با موهای با رنگ روشن جهت افزایش رنگدانه های هدف صورت گرفته است اما ثابت نشده است که چنین اقدامی سبب رفع دائمی موهای زاید گردد.
کاربرد لیزر موهای زائد
- کاهش دائمی تعداد موها
- هیرسوتیسم
- هیپرتریکوز
- فولیکولیت کاذب ریش
- فولیکولیت کاذب پوبیس
روش های جایگزین
روش های رفع موقت موهای زاید مثل تراشیدن،کرمهای رفع شیمیایی موهای زاید(مثل Nair)، مومک، نخ انداختن(استفاده از یک نخ پنبه ای جهت کندن موها)، افلورنیتین موضعی(Vaniqa) و موچینجیگزین های درمان LHR هستند.
منع استفاده
- عفونت فعال در ناحیه درمانی(برای مثال هرپس سیمپلکس،اکنه پوستولی و سلولیت)
- بیماری پوستی در ناحیه درمانی(مثل ویتیلیگو،پسوریازیس،درماتیت اتوپیک)
- ملانوم یا ضایعه مشکوک به ملانوم در ناحیه درمانی
- پیلینگ شیمیایی عمیق، درم ابریشن یا رادیوتراپی ناحیه درمانی در 6 ماهه گذشته
- سابقه اسکار کلوئیدی
- اختلال خونریزی دهنده(برای مثال ترومبوسیتوپنی،مصف ضد انعقاد)
- اختلال ترمیم زخم(برای مثال مصرف داروهای سرکوب کننده ایمنی، دیابت شیرین کنترل نشده)
- بیماری عروق محیطی
- اختلال تشنجی
- بیماری سیستمیک کنترل نشده
- ضربانسازی قلب
- آتروفی پوست
- لیدورتیکولاریس(یک بیماری عروقی که با تغییر رنگ شبکه ای بازوها و ساق پا همراه است و با تماس با گرما تشدید میشود)
- Erythema ab ignc که یک اختلال نادر اکتسابی شامل اریتم شبکه ای یا راش پیگمانته است که با تماس با گرما تشدید می شود
- تماس مستقیم با آفتاب در 4 هفته گذشته که منجر به قرمزی یا برنزه شدن پوست شده باشد
- استفاده از ترکیبات موضعی برنزه کننده در 4 هفته گذشته
- تجویز موضعی رتینوئید در هفته گذشته
- مصرف ایزوترتینوئین (آکوتان) در 6 ماه گذشته
- طلا درمانی (که برای درمان آرتریت بکار می رود)
- مصرف داروهای حساس کننده به نور(تتراسیکلین،مخمرSt-John،تیازیدها)
- بیماری های حساس کننده به نور(لوپوس اریتماتوس سیستمیک)
- حاملگی یا شیردهی
- انتظارات نامعقول بیمار
- اختلال بدشکلی بدن
- درمان داخل اربیت چشم(یعنی بدون محافظ داخل چشمی)